43 Yıl Evvel Çekilmesine Karşın “The Shining” Sinemasının En Güzel Kaygı Sinemaları Ortasına Yer Almasının niçinleri

KozmikRüya

New member
The Shining 1980 yılında çekilmesine karşın günümüzde de aktifliğini koruyan bir imal olmayı başarmıştır. Sinema neredeyse her ayrıntısı ile bir tahlile yol açmasının yanı sıra hem de biroldukca akademik teze de bahis olmuştur. Cinnet anının mevzu edinildiği bu sinema hem kamera ardı tıpkı vakitte yayınlandıktan daha sonra izleyici üzerinde bıraktığı tesir ile çok konuşulan üretimler içinde yerini aldı. Bu içerikte de üzerinden 43 yıl geçmesine rağmen The Shining sinemasının niye hala en güzel endişe sinemaları içinde yer aldığına bakacağız.


1980 yılında ünlü direktör Stanley Kubrick tarafınca yönetilen The Shining, sinemaseverler tarafınca en âlâ kaygı sinemaları ortasına yerini alıyor.


Mükemmeliyetçi olması ve bu yüzden de çalışılması epey güç olmasıyla bilinen ünlü direktör Stanley Kubrick tarafınca çekilen bu sinema diyalogları, zekice yerleştirilmiş sahneleri, oyunculukları, dekoru, yer kullanması üzere biroldukça niçinden ötürü izleyenlerin hayranlığını kazanır ve kült sinemalar ortasına yerini alır.


Film, kış ayında tenha bir otelin bakımını üstlenmek için otele giden bir aileyi mevzu edinir.


Otelin bakımını üstlenmek için gittikleri yerde ailedeki küçük çocuk otelin içerisinde yalnız olmadıklarını ve doğaüstü varlıkların olduğunu fark eder. Ailenin babası Jack ise bir süre daha sonra doğaüstü varlıklar tarafınca ele geçirilir ve git gide aklını kaybeder.


Film konusunun, tekniğinin ve sinematografisinin yanı sıra olağanüstü oyunculuk performansları yardımıyla de günümüzde hala sevilerek ve hayranlıkla izlenilmeye devam ediyor.


Filmin başrollerini Jack Nicholson ve Shelley Duvall paylaşıyor. Sinemadaki bütün oyuncular rolüne epey âlâ bürünmüştür. Hatta sinemanın başrollerinden Shelley Duvall bir süre daha sonra sette Jack Nicholson’dan sahiden korkmaya başladığını belirtir.


Kubrick sinemadaki balta sahnesini 127 defa çektiği bilinir son derece titiz ve fazla yinea alarak çalışan direktör her ne kadar hoş bir sinema ortaya khalbuki da seti oyuncular için kabusa çevirmiştir. Her ayrıntısı ince ince işlenmiş sinema, bu sayede başarılı olmuş olsa da The Shining’in çekim süreci settekiler için pek sıkıntı olmuştur.


Kubrick’in defarlarca yenidenını aldığı sahneler Jack Nicholson’ın daha psikopat bir yerden oynamasını tetiklemişken Shelley Duvall’ın aylarca hasta gezmesine ve saçlarının dökülmesine, hem bedenen birebir vakitte ruhsal istikametten yıpranmasına niye olmuştur.



Yani hem imal grubunun birebir vakitte oyuncuların kendilerini feda ederek oynadığı bu sinemanın başarısı katiyen baht yapıtı değildir.


Filmin çekiliş kademesi da anlaşılacağı üzere bir çok zahmetli olmuş. Jack Nicholson’ın rolünü sette benimsemesi, Kubrick’in senaryoyu daima değiştirmesi ve baskılayıcı direktörlüğü, Shelley Duvall’ın psikolojisinin bozulması üzere birfazlaca husus güç bir çekim aşması olduğuna örnektir.


Kubrick filmografisindeki en sevilen ve en başarılı sinemalar içinde yerini alan The Shining gerek direktörün her ayrıntısı en ince detayına kadar özenerek ve tekraren yine yaparak çekmesi gerekse sinematografik açıdan günümüzde de birinci zamanki tesirini korur.


Stephen King’in romanından uyarlanan sinema, kitabın müellifi King tarafınca hiç beğenilmemiştir ve kendisi sinemadan her vakit nefret dolu sözlerle bahsetmiştir. Kubrick, sinemada yeni açılımlar ve manalar getirmiştir ötürüsıyla da bu durum kitabın müellifinin hiç güzeline gitmez.


Kubrik şayet bir kitabın birebir uyarlanacaksa hiç uyarlanmaması gerektiği savunur bu yüzden de kitabı olduğu üzere değil kendi istediği üzere uyarlar.


Bu durum elbet sinemanın günümüzde de tıpkı tesirle sevilmesine yol açmıştır. Hatta birden fazla kişi kitabın tanınan bir dehşet kitabı lakin sinemanın ise bir şaheser olduğunu düşünür.


Kitabın özgününde kötülüklerin kaynağı yer yani oteldir lakin Kubrick bu durumu uyarlarken berbatlığı babanın üzerinden ele alır.


Filmdeki değişimlerin akabinde Stephen King, 1997 yılında The Shining isminde üç kısımlık 3 kısımlık bir küçük dizi muharrir ve çeker. Lakin dizi Kubrick’in çektiği uyarlama sinemanın gölgesinde kalmaktan öteye gidemez.


Kubrick sinemanın başlangıcında ailenin içerisinde bulunduğu arabayı kitaptakinin bilakis kırmızı değil sarı olarak renk kullanır ve aile yolda giderken kırmızı bir aracın kaza yaptığı gösterilir.


Burada direktör sinemanın kitaptaki üzere olmayacağını belirtir. Sinema biroldukca kişi için en güzel uyarlama ve özgün yapıtından daha hoş olan bir üretim pozisyonundadır.


Filmin günümüzde de en yeterliler içinde yer almasının bir sebebi de Kubrick’in sinemanın her yerine sakladığı simgeler ve bu işaretlerden doğan komplo teorileridir.



Kubrick hakkında var olan ‘aya inme manzaralarını çeken kişi’ komplo teorisi birçok kişi tarafınca bilinir. Amerika’nın aya inişinin düzmece olduğunu ve bu manzaraları çeken kişinin Kubrick olduğuna dair teoriler vardır. Sinemadaki bu sahnede çocuğun üzerine giydiği kazak ise komplo teorisine ilgili olanlar tarafınca pek fazlaca tartışılan bir mevzu oldu.


Oyuncuları bezdirmesiyle bilinen Kubrick, sinemada Danny rolünü canlandıran küçük çocuğa karşı her vakit epeyce nazik ve yeterli davranmıştır. Sinema çekilirken 5 yaşında olan küçük çocuk çekimler sırasında bir dehşet sinemasında oynadığını farkında değildi.


Kendisi dram sinemasında oynadığını düşünmüş ve parmağıyla konuşma fikri kendisinin bulduğu bir fikirmiş.


Filmde renklerin de pek manası bir tesiri vardır. Yüklü olarak mavi, kırmızı ve sarı renklerinin hakim olduğu bu sinemada her rengin temsil ettiği bir manası vardır.


Mavi; görmezden gelmeyi yani görmezden gelme manasına gelen Overlook otelinin soykırım yapılan Kızılderelilerin mezarlığı üzerine kurulmasını temsil eder. Sarı rengi ise yaklaşan tehlikeyi simgeler.


Filmde kırmızı rengi ise Kızılderili soykırımını temsil eder. Sinema renkleriyle de biroldukça tahlilin konusu olmuştur. The Shininig’in günümüzde de hala sevilmesinin ve en âlâ kaygı sinemaları içinde yer almasının bir sebebi de renklerin kullanmasıdır.


Filmde Amerika’nın Kızılderilileri katlettiğine dair birfazlaca simge de vardır. İnsan ruhunun berbatlığına odaklanan bu sinemanın her bir sahnesinde başka bir simge bulunuyor bu yüzden de The Shining her izlenildiğinde diğer bir ayrıntının fark edilebildiği ötürüsıyla izledikçe eskimeyen bir üretimdir.


The Shining ile sinema dünyasında geniş kitlelere yayılan stedicam tekniği de sineması ölümsüz yapan etkenlerden oldu.


Danny’nin küçük bisikletiyle otel koridorlarında takip ettiği kareler sinema tarihine kazındı. Sinemanın seti de bu kamera tekniğine uygun tasarlanmıştır ve üzerine bir de Kubrick’in tekniği ustalıkla kullanımıyla bir arada bu sahneler sinema dünyasına yer edindi.


Filmin içerdiği birfazlaca sembol ve mana vardır. Ek olarak gotik ögeleri da kendine göre uyarlayıp kullanan Kubrick kendine has teknikleriyle yalnız sinemaseverlere değil akademisyenlerin de birfazlaca makalesine husus oldu.


The Shining sinemasının final sahnesindeki fotoğraf ise çekiminden 43 yıl geçmesine karşın yeniliğini koruyor. İzleyicinin başında soru işaretleri bırakan sinemanın finalinde bir fotoğraf ve öncesinde başrolün soğuktan donduğu görülür.



Filmin senaristlerinden Diane Johnson 2017 yılında verdiği bir röportajda finaldeki fotoğraf için ‘Evet fotoğraf hakkında bir açıklamamız var lakin bu herkese biraz değişik gelebilir. Jack aslında o otelde yıllar evvel bulunmuş ve reenkarnasyon ile o otele gelmiş hayali bir canlı fakat hem de biz Jack’in ‘o andaki’ diğer halini de görüyoruz. Biraz paradoksal ve ziyadesiyle karışık farkındayım.’ kelamlarını söylemiştir.


Filmin finali seyirciyi ikilemde bırakır bu yüzden de sinema bittikten daha sonra izleyicinin başında devam eder. Sinemanın asıl finalinde Wendy ve Danny vardır lakin direktör sinemanın akışına zıt gittiği için bu sahneyi atar.


Film yayınlandığı periyotta seyirci tarafınca sevilmesine karşın en berbat sinemaların aday gösterildiği Razzie Ödülleri’ne aday gösterildi. Ancak bu adaylık sinemanın kült imaller ortasına yer almasına mahzur olamadı.


Kubrick’in alışılmışın kışında kalan direktörlüğü, oyuncuların inanılmaz oyunculuğu ve her sahnesi düşünülmüş, her sahnesine bir sembol koyulmuş The Shining kapsadığı her özelliği ile günümüzde de popülerliğini müdafaaya devam eder.



Kullandığı teknikler ve sinema üzerine harcanan emek göz önünde bulundurulduğunda The Shining’in üzerinden 43 geçmesine karşın niye hala sevilerek izlenildiği anlaşılır.
 
Üst